Lud Boży jest wspólnotą
świętych i grzeszników doświadczających wzlotów i upadków, o czym w ostatnim
czasie namacalnie przychodzi nam się przekonać w związku z informacjami
odbijającymi się w mediach szerokim echem, skupionymi wokół nadużyć, których
dopuszczają się duchowni Kościoła katolickiego.
Ten niełatwy do ujęcia w słowa temat podjął z niemałym rozmachem i wyczuciem zarazem, na kartach powieści Relikwia, Marcin Pilis. Spod pióra tegoż dziennikarza, prozaika i felietonisty do tej pory wyszły również: Opowieść nawiasowa (2006r.), Łąka umarłych (2010r.) oraz Zatrute pióra. Antologia kryminału (2012r.), jednak to właśnie za przyczyną Relikwii opublikowanej przez Wydawnictwo BLISKIE w 2009 roku, odbyłam swoją pierwszą literacką podróż pod jego przewodnictwem.
Oprowadził mnie on po
pewnym miasteczku, o którym niespodziewanie zrobiło się głośno za sprawą kości
kanonika zamordowanego w 1584 roku przez czeskiego barona. Odnaleźli je
archeolodzy prowadzący wykopy w podziemiach kościoła pod wezwaniem Najświętszej
Maryi Panny. Splendoru zdarzeniu dodaje objawienie się miejscowemu
proboszczowi, Augustynowi Płaczkowi, świętego Dominika Savio – patrona
ministrantów i Henryka Kietlicza – arcybiskupa gnieźnieńskiego opowiadającego
się między innymi za wprowadzeniem celibatu duchowieństwa niższego i wyższego szczebla.
Dlatego nie dziwi, że wieść o relikwii posiadającej jego zdaniem moc wpajania
wiary – niesie się z prędkością światła, wzbudzając ogromne zainteresowanie
lokalnej i przyjezdnej społeczności oraz mediów. Wszyscy pragną doświadczyć
niezwykłości starych kości, co zasiewa ziarno niepokoju u Zygmunta Korala,
pasterza sąsiedniej parafii, a to z kolei skutkuje donosem. Co odkryje, i jak
na te rewelacje zareaguje Kuria, pragnąca zgłębić przeszłość Augustyna
wysyłając na przeszpiegi byłego wikariusza owej parafii, Wacława Wilczyńskiego?
Jaką rolę odegra Ela Rymanek – młodzieńcza sympatia księdza Płaczka i jak
wysoką cenę za tę miłość po latach przyjdzie im zapłacić?
Marcin Pilis na plan
pierwszy powieści wysunął, bardzo nietypowo, stare kości kanonika, wokół
których od pewnego momentu zaczął kręcić się maleńki świat jednej
prowincjonalnej, polskiej parafii pod przewodnictwem Augustyna Płaczka. Dla
tego czterdziestosześcioletniego księdza noszenie sutanny stanowiło powód do
dumy, będąc jednocześnie spełnieniem dziecięcego marzenia o byciu dobrym
pasterzem, dbającym o swój kościół w znaczeniu materialnym i duchowym, o czym
świadczyć mogły zarówno remont świątyni, którego się podjął, jak również pomoc
potrzebującym, której nigdy nie odmawiał, toteż cieszył się poważaniem ludzi –
odwzajemniając się dobrem za dobro – murem za nim stanęli w trudnych chwilach,
nie zdając sobie sprawy, że będą one także dla nich największą próbą wiary
przeciwstawionej pewności, że ksiądz Augustyn to heretyk, który nie służy
Kościołowi i gwałci prawdziwą wiarę, ale przecież wiara wcale nie musi być
bardzo głęboka. Wystarczy, że jest pewna. Tylko pewna wiara jest w stanie
uskrzydlić nas na tyle, abyśmy mogli zatrzymać Boga w najtrudniejszych
momentach, abyśmy ufając Mu, zostali z Nim. Z takiego założenia
wyszli: Maurycy Pluta – przewodniczący rady parafialnej, jego żona Anna, Irena
Goszczykowa, Andrzej Fiałkowski i wielu innych, przekonanych święcie, że jeśli
w (…) cząstce wiary znajdziesz miejsce na akceptację cudu, to tak, jakbyś
dotknął Boga, dlatego tłumnie nawiedzali kościół adorując relikwię przez całe
dnie, co wzbudziło niepokój kapłana z sąsiedniej parafii, Zygmunta Korala –
zagubionego, słabego i podatnego na wpływy karierowicza, który w imię świętego
obowiązku nie zawahał się donieść na Augustyna do Kurii, co stało się
przyczynkiem zdarzeń następujących lawinowo po sobie.
Skupiały się one wokół
szeroko pojętych: wiary, moralności i granic przyzwoitości, które każdy z nas
indywidualnie wyznacza, dlatego, co niewątpliwie należy poczytać na korzyść
nakreślonej przez Pilisa historii, próżno tutaj szukać ocen ludzkich zachowań,
czy też prób nakłonienia Czytelnika do tego, aby sam się o takowe pokusił.
Pisarz zadbał jednak z
całą starannością, by tychże co rusz dokonywali bohaterowie działający pod
wpływem wszelakich impulsów i w myśl słów Jezusa: Źdźbło w oku bliźniego
widzisz, a belki w swoim nie dostrzegasz, co potwierdzili swymi postawami
choćby Andrzej Młynarski i ksiądz Zygmunt Koral, który, przy współudziale tego
pierwszego, pragnąc zabłysnąć jak perła w koronie, wydał Augustyna Kurii,
stawiając go przed piłatowym sądem księdza Wacława Wilczyńskiego, znanego z
ciągot ku małym dziewczynkom i chłopcom, toteż można by zaryzykować
stwierdzenie, że Bóg poskąpił mu dostąpienia łaski przeżycia prawdziwej i
głębokiej miłości.
Doświadczyli jej za to
Augustyn i Ela Rymanek. Uczucie tych dwojga zakiełkowało już w latach
szkolnych, a przynosząc owoc obfity, przetrwało burzę i próbę czasu. Trudno
więc było mi oprzeć się wrażeniu, że w owym wątku miłosnym można by odnaleźć
analogię do gorącego romansu, który wywiązał się między Meggie Cleary i Ralphem
de Bricassart – parą znaną z kart powieści autorstwa Colleen McCullough zatytułowanej Ptaki ciernistych krzewów.
Tychże cierni nie
szczędził także myszkowski pisarz swoim kochankom, bliskim przekroczenia
granicy, poza którą był już tylko grzech (…) niezmywalny, jasny dla Boga,
ciemny dla człowieka, obficie ścieląc nimi ścieżki ich życia, by w ostatecznym
rozrachunku mogły zagłębić się w ich sercach głęboko, sprawiając, że jedno
nagle przestało bić…
Czy więc uwolnienie
człowieka z więzów życia należałoby poczytać za akty łaski i woli bożej?
Pytanie to towarzyszyło mi podczas lektury, bowiem autor ambitnie, lecz
nienachalnie, z wykorzystaniem potoczystego języka, nakłania do przemyśleń
filozoficznej natury, charakterystycznych dla świętego Augustyna, w którego Wyznaniach bohater Marcina Pilsa się zaczytywał, co nie znaczy, że z tego
powodu powieść jest stricte filozoficzną – z całą pewnością nie, jednak
skłaniającą do podjęcia próby zrozumienia, że dostępujemy przemiany ontologicznej
za sprawą chrztu i wiary, dlatego jesteśmy odnowieni, i oczyszczeni, ale
grzeszni, a to z kolei skutkuje znalezieniem się w stanie upadłym, toteż
nieustannie potrzebujemy łaski, a więc pomocy Bożej, by każdego dnia starać
się nie rzucać kamieniami – przeciwnie – podjąć wysiłek usuwania ich spod nóg
bliźnich.
Wszystko jednak zależy
od naszej woli. Wolnej woli, dojrzałości i otwartości na drugiego człowieka.
Ślepa wiara przynosi bowiem więcej szkody niż pożytku, a archaiczne nakazy
Kościoła próbującego przez stulecia narzucić szereg niepoprawnych poprawności,
według których należałoby żyć, bardzo często przynoszą skutek odwrotny do
zamierzonego, ponieważ zamykają nas na prawdziwą miłość do Boga i ludzi.
Starajmy się zawsze o
tym pamiętać mając na uwadze słowa: Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni.
Komentarze
Prześlij komentarz